Thomas De Quincey

Thomas De Quincey
Ganwyd	15 Awst 1785  Manceinion
Bu farw	8 Rhagfyr 1859  Caeredin
Dinasyddiaeth	Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon, y Deyrnas Unedig
Alma mater	Coleg y Trwyn Pres, Rhydychen Coleg Caerwrangon Ysgol Ramadeg Manceinion Ysgol y Brenin Edward, Caerfaddon
Galwedigaeth	ieithydd, newyddiadurwr, ysgrifennwr, nofelydd, cyfieithydd, hunangofiannydd, rhyddieithwr, awdur ysgrifau, beirniad llenyddol, athronydd
Tad	Thomas Quincey
Mam	Elizabeth Penson
Plant	Paul Frederick de Quincey, Florence Elizabeth De Quincey
llofnod

Llenor o Sais oedd Thomas De Quincey (15 Awst 1785 – 8 Rhagfyr 1859). Ei gampwaith ydy Confessions of an English Opium-Eater (1821), atgof am bleser a phoen cymryd opiwm. Mae’r llyfr bellach yn cael ei weld fel clasur a'r cofiant cyffuriau neu lyfr Beatnic cyntaf. ^[1]

Ganwyd ym Manceinion. Masnachwr cyfoethog oedd ei dad, a fu farw pan oedd ei blant yn ieuainc, gan adael i'w weddw £1600 y flwyddyn i fyw arnynt. Ar ôl derbyn ei addysg mewn dwy neu dair o ysgolion, aeth Thomas yn 1803 i Rydychen. Yno y dechreuodd fwyta opiwm, arferiad a wnaeth niwed dirfawr i'w feddwl, i'w gorff, ac i'w amgylchiadau.

Gadawodd y brifysgol yn 1808, a threuliodd ysbaid o amser yn crwydro hyd Loegr a Chymru. Aeth i breswylio yn Llynnoedd Cumberland, ac yno cafodd gymdeithas awduron enwocaf yr oes. Nid ymroddod De Quincey i lenyddiaeth, oddi eithr er mwyn difyrrwch, nes oedd efe yn ddeugain oed, pryd y gorfu arno, er mwyn ymgynnal, ysgrifennu i'r London Magazine. Yn y cyhoeddiad hwnnw y darfu iddo gyhoedi ei waith amlycaf, Confessions of an Opium Eater. Parhaodd i ysgrifennu o hynny allan ar bob pwnc, ac mewn sawl arddull. A mỳn llawer mai efe, gan eithrio'r Albanwr John Wilson, oedd y cylchgronwr mwyaf gorchestol yng Ngwledydd Prydain.

Nodir ar gyfrif ei asbri a'i wreiddioldeb, ynghyd â rhwysg a mawredd ei ddychymyg, ac y mae ei arddull hefyd yn ddiguro mewn eglurder ac ystwythder. Dygodd hefyd lenyddiaeth yr Almaen i sylw darllenwyr Saesneg trwy ei gyfieithiadau, rhai blynyddoedd cyn i Carlyle ei gwneuthur hi mor adnabyddus.

Yn 1832, aeth De Quincey i'r Alban ac ymsefydlodd yn agos i Gaeredin, lle y bu yn fawr ei barch hyd ei farwolaeth. Cyhoeddwyd ei weithiau mewn 16 o gyfrolau (1862–71) gan A.&C. Black. Ysgrifennwyd bywgraffiad ohono mewn dwy gyfrol (1877) gan Alexander Hay Japp dan yr enw H. A. Page.

1. ↑ https://www.theguardian.com/books/2017/jun/19/100-best-nonfiction-books-confessions-of-an-english-opium-eater-thomas-de-quincey